Տեղեկագիր, Մայիս, 2009 

Կապար պարունակող զարդեղենի մասին Կալիֆոռնիայի օրենք

Թունավոր նյութերի վերահսկման բաժինը (ԹՆՎԲ) (Department of Toxic Substances Control [DTSC]) պատասխանատու է ի կատար ածել Կալիֆոռնիայի օրենքը, որը պաշտպանում է երեխաներին և չափահասներին զարդեղենի մեջ պարունակվող կապարի ազդեցությունից:1 Օրենքը սահմանում է զարդեղենի մեջ կապարի քանակը` նշելով, թե ինչ նյութեր է թույլատրվում օգտագործել, ինչպես նաև որոշում է կապարի պարունակության սահմանները, որոնց գերազանցումը չի թույլատրվում: Այս տեղեկագիրը մշակվել է որպես օգնություն հաճախորդներին և զարդեղենի արտադրության մեջ ներգրավված մարդկանց` հասկանալու օրենքը և դրա պահանջները:

Ներածություն

Զարդեղենը, ներառյալ էժան զարդեր երեխաների համար, կարող է պարունակել կապարի վտանգավոր բարձր մակարդակ: Կապարը թունավոր մետաղ է, որը կարող է լուրջ ազդեցություն ունենալ առողջության վրա, սկսած վարքի խնդիրներից և սովորելու անկարողությունից մինչև օրգանների անբավարար աշխատանքը, և նույնիսկ` մահը: Վեց տարեկան և ավելի փոքր երեխաները գտնվում են առավելագույն վտանգի տակ, քանի որ նրանց օրգանիզմը արագ է աճում: Կապար պարունակող զարդեղենը հատուկ անհանգստություն է պատճառում, քանի որ երեխաները հակված են զարդերը բերանը դնել, ինչի պատճառով կապարի վտանգավոր քանակներ կարող են հայտնվել իրենց արյան մեջ: Զեղչային և նվերների խանութներում, ինչպես նաև առևտրային մեքենաներում վաճառվող կապար պարունակող զարդեղենի` վաճառքից հանելը բարձրացրել է զարդեղենի մեջ կապարի պարունակության հետ կապված առողջապահական վտանգների նկատմամբ մարդկանց իրազեկությունը: Մինեսոտայում չորս տարեկան երեխայի ողբերգական մահը, երբ նա կուլ էր տվել կապար պարունակող կախազարդը, ընդգծում է անհապաղ գործողության կարևորությունը, որպեսզի հասարակությունը պաշտպանված լինի այդ վտանգից:

Կապարի ազդեցության վտանգների վերաբերյալ անհանգստությունների աճից ելնելով, Կալիֆոռնիան ընդունեց օրենքներ, որոնք սահմանափակում են կապարի պարունակությունը այն զարդեղենի մեջ, որը նախատեսված են ինչպես երեխաների, այնպես էլ չափահասների համար: Այս օրենքները միասին կազմում են Կապար պարունակող զարդեղենի մասին Կալիֆոռնիայի օրենքը:2 Այս օրենքն արգելում է Կալիֆոռնիայում արտադրել, փոխադրել, վաճառել կամ վաճառքի համար առաջարկել կամ ապրանքի վաճառքին աջակցել, քանի դեռ կապարի պարունակության սահմանափակման պահանջները բավարարված չեն: Օրինակ` օրենքը պահանջում է, որպեսզի արտադրողը զարդեղենի մեջ օգտագործի հատուկ դասի այնպիսի նյութեր, որոնք սովորաբար կապար չեն պարունակում, կամ պարունակում են կապարի սահմանափակ քանակություն:

Մի շարք զարդեղեն արտադրողներ, իրացնողներ և մանրածախ վաճառողներ համաձայնվել են ընդունել զարդեղենի մեջ կապարի պարունակության այս սահմանափակումները, ստորագրելով 2006 թ.-ի դատարանի որոշումը, որը Կալիֆոռնիայի արդարադատության նախարարության գրասենյակի և երկու շրջակա միջավայրի պահպանության խմբերի կողմից ներկայացված «65 Առաջարկի» դատական գործի արդյունքն է: 3 Կապար պարունակող զարդեղենի մասին Կալիֆոռնիայի օրենքի սահմանափակումները վերաբերվում են բոլոր այլ ձեռներեցություններին: [Նշում. Շրջակա միջավայրի առողջապահական վտանգների գնահատման գրասենյակը (ՇՄԱՎԳԳ) (Office of Environmental Health Hazard Assessment [OEHHA]) իրագործում է «65 Առաջարկը» (1986 թ.-ի` անվտանգ խմելու ջրի և թույների վերահսկման մասին Կալիֆոռնիայի օրենք [California’s Safe Drinking Water and Toxic Enforcement Act of 1986]): 65 Առաջարկի մասին տեղեկության համար խնդրում ենք այցելել` www.oehha.ca.gov/prop65.html կամ զանգահարել` (916) 445-6900:]

Կիրառեիությունը

Այս օրենքը վերաբերվում է այն անձանց, որոնք Կալիֆոռնիայում արտադրում, փոխադրում, վաճառում կամ առաջարկում են զարդեղեն մանրածախ առևտրի համար կամ առաջարկում են զարդեղեն գովազդային նպատակներով:

Սահմանումներ

• «Զարդեղեն» նշանակում է` (1) Մարդու կողմից կրվող հետևյալ իրերից որևէ մեկը` ոտքի ապարանջան, ձեռքի ապարանջան, թևնոց, կրծքազարդ, շղթա, թագ, թևքաճարմանդ, մազազարդ, ականջօղ, ժանյակ, մազակալ, մատանի, մարմնի դակման, գեղեցկության համար բերանում տեղադրվող զարդեր, (2) որևէ ուլունք, շղթա, թևքաճարմանդ, կուլոն կամ (1) կետում նշված զարդերի որևէ այլ բաղադրիչ, (3) կախազարդ, ուլունք, շղթա, թևքաճարմանդ կամ կոշիկին կամ հագուստին կցված կախազարդ, որը հնարավոր է հեռացնել, կամ (4) ժամացույց, որի ժամանակաչափի մեխանիզմը (1) կետում նշված զարդերի բաղադրիչ է, բացառելով ժամանակաչափի մեխանիզմն ինքն իրենով, եթե ժամանակաչափի մեխանիզմը հնարավոր չէ անջատել զարդից:
• «Զարդեղեն երեխաների համար» այն զարդերն են, որոնք արտադրվել և շուկա են հանվել վեց տարեկան և ավելի փոքր երեխաների կողմից օգտագործման համար:
• «Մարմնի դակման համար զարդեր» զարդերի այն մասերն են, որոնք արտադրվել և վաճառվել են մարմնի կամ լորձաթաղանթի նոր դակման համար, և չեն ներառում զարդերի այն մասերը, որոնք չեն տեղադրվում մարմնի կամ լորձաթաղանթի նոր դակման ժամանակ:

Նշում. այս օրենքի նկատառումներից ելնելով, մարմնի կամ լորձաթաղանթի նոր դակման ժամանակ չտեղադրվող մարմնի դակման զարդերի մասերը պետք է համապատասխանեն “զարդեղեն”-ի ավելի ընդհանուր սահմանմանը և կարգավորվում են որպես այդպիսիք:

Պահանջներ

Նյութեր

Ոչ ոք չպետք է արտադրի, փոխադրի, վաճառի կամ առաջարկի զարդեղեն մանրածախ վաճառքի համար Կալիֆորնիայում, քանի դեռ այն ամբողջովին պատրաստված չէ հետևյալ աղյուսակում նշված նյութերից որևէ մեկից կամ մի քանիսից.

ԶԱՐԴԵՂԵՆԻ ՀԱՄԱՐ ՊԱՀԱՆՋՎՈՂ ՆՅՈՒԹԵՐ

* Զարդերի նյութերի դասեր

1ին դասի նյութեր.

• Չժանգոտող կամ վիրաբուժական մետաղ, կարատ ոսկի, 925 նմուշի արծաթ, պլատինում, պալադիում, իրիդիում, ռութենիում, ռոդիում կամ օսմիում,
• Բնական կամ մշակված մարգարիտներ,
• Ապակյա, կերամիկական կամ բյուրեղյա դեկորատիվ բաղադրամասեր, ներառյալ կատվի աչքեր, խորանարդաձև ցիրկոնի անհիդրիտ, խորանարդաձև ցիրկոնիում (CZ), կեղծ ադամանդ և կլուազոնե,
• Չմշակված և զարդարման համար հղկված թանկարժեք քարեր (բացառությամբ արագոնիտի, բայլդոնիտի, բոլեիտի, ցերուսիտի, կրոկոիտի, էկանիտի, լինարիտի, միմետիտի, ֆոսգենիտի, սամարսկիտի, վանադինիտի և վուլֆենիտի),
• Ռետին, գործվածք, ժապավեն, ճոպան կամ գոտի (եթե այն չի պարունակում միտումնավոր կերպով ավելացված կապար և դասակարգված է որպես 2րդ դասի նյութ),
• Բոլոր բնական դեկորատիվ նյութերը, ներառյալ սաթը, ոսկորը, մարջանը, փետուրները, մորթին, եղջյուրը, կաշին, խեցին, փայտը, որոնք իրենց բնական վիճակում են և չեն դիտարկվում որպես կապար չավելացնող նյութեր, և
• Սոսնձող:

2րդ դասի նյութեր.

• Էլեկտրոլիտային մետաղ`
  • 2009 թ. օգոստոսի 30-ին և մինչ այդ մետաղական ձուլվածք <10% կապար կշիռով գալվանապատված համապատասխան ներկաստառային և վերջնամշակային պատվածքներով,
  • 2009 թ. օգոստոսի 30-ից հետո մետաղական ձուլվածք <6% կապար կշիռով գալվանապատված համապատասխան ներկաստառային և վերջնամշակային պատվածքներով,
• Առանց պատվածքի մետաղ <1.5% կապարով, որը նշված չէ որպես 1-ին դասի նյութ,
• Պլաստմասսա կամ ռետին, ներառյալ ակրիլային թելքը, պոլիստերոլը, պլաստմասսե գնդիկներ և քարեր, և պոլիվինիլ քլորիդ (PVC)`
  • 2009 թ. օգոստոսի 30-ին և մինչ այդ, <0.06% (600 պրոմիլե) կապար կշիռով
  • 2009 թ. օգոստոսի 30-ից հետո, <0.02% (200 պրոմիլե) կապար կշիռով և
• Ներկվածք կամ մակերեսային շերտ, որը պարունակում է <0.06% (600 պրոմիլե) կապար կշիռով:

3-րդ դասի նյութեր. Զարդերի որևէմաս, որը պարունակում է հետևյալ կետերից որևէ մեկը`

• Ոչ 1ին կամ 2րդ դասի նյութ
• Պարունակում է <0.06% (600 պրոմիլե) կապար կշիռով:

Վկայական

Այս օրենքին ենթակա զարդեղենի արտադրողը կամ մատակարարը պետք է ներկայացնի վկայական, որ զարդեղենը համապատասխանում է օրենքով նախատեսված կապարի սահմանափակումներին: Արտադրողը կամ մատակարարը պետք է կամ ներկայացնի այս վկայականը այն անձին, ով վաճառում է այս զարդեղենը, կամ ցուցադրի այդ վկայականը երևացող ձևով տեղափոխման արկղի վրա կամ զարդեղենի փաթեթավորման վրա: Այս օրենքին ենթակա զարդեղենի արտադրողը կամ մատակարարը նաև պետք է, ԹՆՎԲ-ի կողմից պահանջ ներկայացնելուն պես և 28 օրվա ընթացքում, ներկայացնի ԹՆՎԲ-ին տեխնիկական փաստաթղթեր կամ այլ տեղեկություն, որը ցույց կտա, որ զարդեղենը համապատասխանում է օրենքին:

Ստուգումներ

Կապար պարունակող զարդեղենի մասին Կալիֆոռնիայի օրենքի համաձայն, ԹՆՎԲ-ն լիազորված է մուտք գործել և ստուգել գործարան, պահեստ կամ այլ հաստատություն, որտեղ զարդեղեն է արտադրված, փաթեթավորված, պահված կամ վաճառված, կամ տրանսպորտային միջոց, որ օգտագործվել է զարդեղեն տեղափոխելու, պահելու կամ վաճառելու համար: ԹՆՎԲ-ն լիազորված է նաև ձեռք բերել նմուշ, վերջինիս համար ստացականի դիմաց, ինչպես նաև վերանայել բոլոր առնչվող գրառումները:

Տուգանքներ

Օրենքը խախտող անձը ենթակա է քաղաքացիական տուգանքների մինչև օրական 2,500 դոլար խախտման համար: Այն արտադրողը կամ մատակարարը, որ միտումնավոր կերպով զարդեղեն է արտադրում, փոխադրում, վաճառում, վաճառքի կամ գովազդի համար առաջարկում, խախտելով օրենքը, կարող է տուգանվել 5,000-ից 100,000 դոլարի չափով, կամ բանտարկվել մինչև մեկ տարի ժամկետով, կամ` երկուսը միասին: Այն արտադրողը կամ մատակարարը, որ միտումնավոր կերպով կեղծում է օրենքով պահանջվող որևէ փաստաթուղթ կամ վկայական, կարող է տուգանվել մինչև 50,000 դոլարի չափով, կամ բանտարկվել մինչև մեկ տարի ժամկետով, կամ` երկուսը միասին:

Համապատասխանությունը պարզելու թեստային մեթոդներ

• Շրջակա միջավայրի պաշտպանության վարչության (ՇՊՎ) մեթոդներ (EPA Methods) 3050B, 3051A, կամ 3052 – արտադրողը կամ մատակարարը պետք է կիրառի առավել հարման թեստային մեթոդը նմուշի ընդհանուր յուրացման համար: http://www.epa.gov/osw/hazard/testmethods/sw846/index.htm
• Օրենքը նշում է լրացուցիչ նմուշի պատրաստման և թեստավորման ընթացակարգերը որոշակի նյութերի համար:

Հավաստագրված միջավայրային լաբորատորիաների ցուցակն առկա է Առողջապահության Նախարարության (Department of Public Health) կայքում` http://ww2.cdph.ca.gov/certlic/labs/Documents/ELAPLablist.xls հասցեով:

Զգուշացում

Այս տեղեկագիրը չի փոխարինում կամ չեղյալ դարձնում օրենքները կամ կանոնները: Բոլոր զարդեր արդադրողները, տարածողները, մատակարարները կամ մանրածախ վաճառողները պետք է հետևեն աղբահանման ու մշակման մասին օրենսդրությանը և այդ գործունեությանը վերաբերվող բոլոր գործող օրենքներին։

Լրացուցիչ տեղեկությունների համար`

Այցելե՛ք մեր կայքը`
https://dtsc.ca.gov/toxics-in-products/lead-in-jewelry/

Դուք նաև կարող եք կապվել Ձեր շրջակայքում գտնվող ԹՆՎԲ-ի (DTSC) գրասենյակի հետ, զանգահարել կամ էլ.նամակ ուղարկել Աջակցությունը կարգավորող տարածքային աշխատակիցներին`

(800) 72-TOXIC (800-728-6942)

կամ RAO@dtsc.ca.gov

DTSC Գրասենյակներ

Եբր. Տողեր

1 Սկսած 2009 թ. փետրվարի 10-ից`Սպառողի համար արտադրանքի անվտանգության բարելավման մասին դաշնային օրենքը (ՍԱԱԲԴՕ) (Consumer Product Safety Improvement Act [CPSIA]) պարունակում է երեխա-սպառողի համար նախատեսված արտադրանքի մեջ կապարի վերաբերյալ նոր սահմանափակումներ: Խնդրում ենք հաշվի առնել, որ երեխաների համար բոլոր ապրանքները, ներառյալ զարդեղենը, ՍԱԱԲԴՕ-ի կիրառման առարկա են, և այն որպես «երեխա» է սահմանում 12 տարեկան և ավելի փոքր երեխաներին: Երեխաների համար արտադրանքի մեջ կապարի վերաբերյալ դաշնային պահանջների մասին լրացուցիչ տեղեկությունների համար խնդրում ենք այցելել հետևյալ կայքը` http://www.cpsc.gov/about/cpsia/cpsia.html: Երեխաների համար ապրանքներում, ինչպես նաև ներկերում, կապարի պարունակության վերաբերյալ ՍԱԱԲԴՕ-ի պահանջների ամփոփման համար այցելեք` http://www.cpsc.gov/ABOUT/Cpsia/summaries/101brief.html կայքը: 

2 Առողջապահության և անվտանգության օրենսգրքի հոդվածներ` 25214.1-25214.4.2 (Health and Safety Code sections 25214.1-25214.4.2)

3 http://ag.ca.gov/prop65/pdfs/amendedConsent.pdf.